BİNALARDA ENERJİ KİMLİK BELGESİ (EKB) NEDİR?

“5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu” ve buna bağlı olarak çıkartılan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği” ne göre, binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının önlenmesine ve çevrenin korunmasını sağlamak için, asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınırlandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verim ile ilgili bilgileri içeren belgedir.

Enerji Kimlik Belgesi (EKB), aşağıda belirtilen yapıların dışında tüm binalarda kullanılacaktır.

• Sanayi alanlarında üretim faaliyetleri yürütülen binalar,

• Planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar,

• Toplam kullanım alanı 50 m²’nin altında olan binalar,

• Seralar, Atölyeler,

• Münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına, soğutulmasına gerek duyulmayan depo, ardiye, ahır, ağıl gibi binalar,

• Mücavir alanı dışında kalan ve toplam inşaat alanı 1.000 m²’den az olan binalar.

İlgili idareler, Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, Yatırımcı kuruluşlar, Bina sahipleri, Bina yöneticileri veya enerji yöneticileri, İşletmeci kuruluşlar, işveren veya temsilcileri, Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler, Uygulayıcı yükleniciler ve üreticiler, Binanın yapılmasında, kullanılmasında ve enerji kimlik belgesi düzenlenmesinde görev alan müşavir, danışman, proje kontrolü yapan gerçek ve tüzel kişiler; enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, denetleme kuruluşları ve işletme yetkilileri, görevli, yetkili ve sorumludur.

Projenin eksik veya hatalı olması veya standartlara uygun olmaması halinde, proje müellifleri; yapımın eksik veya hatalı olması veya standartlara uygun olmaması halinde ise, varsa yapı denetim kuruluşu ve yüklenici veya yapımcı firma, yetkileri oranında sorumludur.

Sistemin uygun çalışmaması işletmeden kaynaklanıyor ise, bina sahibi, yöneticisi veya varsa enerji yöneticisi veya işletmeci kuruluş doğrudan sorumlu olur.

İlgili idareler, sorumluluğun takip, tespit ve gereğinin yerine getirilmesi hususunda görevli ve yetkilidir. İlgili idareler ve enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, projelerin ve uygulamaların bu Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını denetler.

Bu Yönetmeliğe uygun tasarım ve uygulaması yapılmayan binalara yapı ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesi verilmesi durumunda, ilgili idareler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar ve varsa yapı denetim kuruluşları sorumludur.

Enerji Kimlik Belgesi düzenleme tarihinden itibaren 10 yıl süre ile geçerlidir.

Enerji Kimlik Belgesi, enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluş tarafından hazırlanır ve ilgili idarece onaylanır. Bu belge, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesinin ayrılmaz bir parçasıdır.

Enerji Kimlik Belgesinin bir nüshası bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/veya enerji yöneticisince muhafaza edilir, bir nüshası da bina girişinde rahatlıkla görülebilecek bir yerde asılı bulundurulur.

Enerji Kimlik Belgesi, binanın yıllık birincil enerji ihtiyacının değişmesine yönelik herhangi bir uygulama yapılması halinde, bu Yönetmeliğe uygun olacak şekilde bir yıl içinde yenilenir.

Enerji Kimlik Belgesinin, binanın tamamı için hazırlanması şarttır. Ayrıca, isteğe bağlı olarak, kat mülkiyetini haiz bir bağımsız bölüm veya farklı kullanım alanları için ayrı ayrı düzenlenebilir.

Enerji kimlik belgelerinin düzenlenmesinden, yetkili kuruluşun ilgili personeli ve yetkili kuruluş adına kuruluşun sahibi veya yöneticisi müteselsilen sorumludur.

Binalar veya bağımsız bölümlere ilişkin alım, satım ve kiraya verme ile ilgili iş ve işlemlerde enerji kimlik belgesi düzenlenmiş olması şartı aranır.

Binanın veya bağımsız bölümün satılması veya kiraya verilmesi safhasında, mal sahibi enerji kimlik belgesinin bir suretini alıcıya veya kiracıya verir.

Mevcut binalar ve inşaat devam edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanununun yayımı tarihinden itibaren on yıl içinde (01.01.2017 tarihine kadar) Enerji Kimlik Belgesi düzenlenir. (Alım – Satım ve kiralama işlemi olursa hemen düzenlenir.)

Binaların enerji performansı nasıl belirlenir?

Bir binanın enerji performansının belirlenmesi;

a) Binanın m² başına düşen yıllık enerji tüketiminin belirlenmesi,
b) Bu değere göre CO₂ salımının hesaplanması,
c) Bu değerlerin referans bir binanınki ile kıyaslanması,
d) Kıyaslama sonucuna göre binanın A-G arası bir enerji sınıfına yerleştirilmesi ile gerçekleşir.

Bina Enerji Performansı Hesaplama Yöntemi nedir?

a) Binanın enerji tüketimine etki eden tüm parametrelerin, binaların enerji verimliliğine etkisini değerlendirmek,
b) Enerji performans sınırları belirlemek için geliştirilmiştir.

Hesaplama yöntemi,

• Konutlar,

• Ofisler,

• Eğitim binaları,

• Sağlık binaları,

• Oteller ile

• Alışveriş ve ticaret merkezleri gibi bina tipolojilerindeki mevcut ve yeni binaların enerji performansını değerlendirmede kullanılır.

Bu hesaplama yöntemi;

Proje aşamasındaki binalar için çeşitli tasarım alternatiflerinin enerji performanslarının karşılaştırılması,
Mevcut ve yeni yapılacak binaların enerji performansının standartlaştırılmış seviyesinin gösterilmesi,
Mevcut binalarda enerji ihtiyacının hesaplanması yolu ile enerji verimliliği tedbirlerinin uygulanması ve uygulanmaması durumlarının değerlendirilmesinde kullanılır.

Binalarda Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Nedir?

Bu hesaplama yöntemi, bina enerji performansını değerlendirirken:

• Binaların ısıtılması ve soğutulması için binanın ihtiyacı olan net enerji miktarının hesaplanmasını,
• Net enerjiyi karşılayacak kurulu sistemlerden olan kayıpları ve sistem verimlerini de göz önüne alarak binanın toplam ısıtma-soğutma enerji tüketiminin belirlenmesini,
• Havalandırma enerjisi tüketiminin belirlenmesini,
• Binalarda günışığı etkileri göz önüne alınarak, günışığının yararlanılmayan süre ve günışığının etkili olmadığı alanlar için aydınlatma enerji ihtiyacının ve tüketiminin hesaplanmasını,
• Sıhhi sıcak su için gerekli enerji tüketiminin hesaplanmasını kapsamaktadır.

Bu hesaplama yöntemi ilgili AB standartları ile, gerekli görülen durumlarda ASHRAE ve Türk standartlarından yararlanılarak oluşturulmuştur. Hesaplama yöntemi, **“basit saatlik dinamik yöntem”**dir. Bu yöntem, binanın ısıtma-soğutma için gereken net enerji ihtiyacını ve bu ihtiyacın karşılanacağı sistemlerin tüketimini saatlik olarak hesaplar.

Hesaplama Sonucunda Ne Olur?

Hesaplama sonucunda, binanın yıllık:

• Isıtma
• Soğutma
• Sıcak su
• Aydınlatma
• Havalandırma

Tüketimleri birincil enerji olarak belirlenir. Bu tüketim değerlerine bağlı olarak CO₂ salımı hesaplanır. Yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı hesaba katılmaktadır. Binanın hesaplanan enerji tüketim miktarı ve CO₂ salımı, referans binanın değerleriyle karşılaştırılır.

Referans Bina Nedir?

Referans bina, gerçek bina ile aynı yer ve iklim verilerini kullanır ve hesaplamalarda kıyaslama amacıyla oluşturulur.

A. Yer ve İklim Verileri

• Aynı iklim verileri kullanılacak.
• Aynı yönlendirmeye sahip olacak.
• Gerçekte yapılacak bina ile aynı yerde ve aynı yönde planlanacak.

B. Geometri

• Plan ve çatı tipleri aynı olacak.
• Kat sayısı ve toplam alanı aynı olacak.

C. Bina Kabukları

• Opak ve saydam bileşenler TS825 zorunlu standardına uygun olacak.

D. Mekanik Sistemler

• Yasal mevzuatların izin verdiği minimum verim değerlerine sahip olacak.
• Referans bina ısıtma sisteminde yakıt olarak doğal gaz seçilmiştir.
• Referans bina merkezi ısıtma sistemi kullanmaktadır.
• Referans binada havalandırma doğal havalandırma olarak belirlenmiştir.
• Referans bina bireysel soğutma sistemi kullanmaktadır.

E. Aydınlatma Sistemi

• Aydınlatma için belirlenen minimum parametrelere sahip olacak.
• Yapma aydınlatma sisteminde kullanılan lambalar:
  • Konut binalarında %30 kompakt floresan, %70 akkor lamba
  • Ticari binalarda %70 tip floresan, %30 akkor lamba

Gün ışığı geçişinin zayıf olduğu ve manuel kontrol kullanılan sistemlerde Gün Işığı Bağımlılık Faktörü (FD) hacim türüne bağlı olarak belirlenmektedir.